کد مطلب:1376 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:428
شرائط جـنس و عــوض آن
مسأله 2097 ـ جنسی كه می فروشند و چیزی كه عوض آن می گیرند پنج شرط دارد:
اول ـ آنكه مقدار آن با وزن یا پیمانه یا شماره و مانند اینها معلوم باشد.
دوم ـ آنكه بتوانند آنرا تحویل دهند، بنابر این فروختن اسبی كه فرار كرده صحیح نیست، ولی اگر اسبی را كه فرار كرده با چیزی كه می تواند تحویل دهد مثلاً با یك فرش بفروشد، اگر چه آن اسب پیدا نشود، معامله صحیح است.
ســوم ـ خصوصیاتی را كه در جنس و عوض هست و بواسطه آنها میل مردم به معامله فرق می كند، معین نمایند.
چهارم ـ كسی در جنس یادر عوض آن حقی نداشته باشد، پس مالی را كه انسان پیش كسی گرو گذاشته، بدون اجازه او نمی تواند بفروشد.
پنـجم ـ خود جنس را بفروشد نه منفعت آنرا، پس اگر مثلاً منفعت یك ساله خانه را بفروشد، صحیح نیست ولی چنانچه خریدار بجای پول، منفعت ملك خود را بدهد مثلاً فرشی را از كسی بخرد و عوض آن منفعت یكسال خانه خود را به او واگذار كند اشكال ندارد و احكام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
مسأله 2098 ـ جنسی را كه در شهری با وزن یا پیمانه معامله می كنند، در آن شهر انسان باید با وزن یا پیمانه بخرد، ولی می تواند همان جنس را در شهری كه با دیدن معامله می كنند، با دیدن خریداری نماید.
مسأله 2099 ـ چیزی را كه با وزن خرید و فروش می كنند با پیمانه هم می شود معامله كرد، به این صورت كه اگر مثلاً بخواهد ده من گندم بفروشد با پیمانه ای كه یك من گندم می گیرد، ده پیمانه بدهد.
مسأله 2100 ـ اگر یكی از شرطهائی كه گفته شد در معامله نباشد معامله باطل است. ولی اگر خریدار و فروشنده راضی باشند كه در مال یكدیگر تصرف كنند، تصرف آنها اشكال ندارد.
مسأله 2101 ـ معامله چیزی كه وقف شده باطل است، ولی اگر بطوری خراب شود كه نتوانند استفاده ای راكه مال برای آن وقف شده از آن ببرند، مثلاً حصیرمسجد بطوری پاره شود كه نتوانند روی آن نماز بخوانند، فروش آن اشكال ندارد، و در صورتی كه ممكن باشد، باید پول آنرا در همان مسجد به مصرفی برسانند كه به مقصود وقف كننده نزدیكتر باشد.
مسأله 2102 ـ هر گاه بین كسانی كه مال را برای آنان وقف كرده اند بطوری اختلاف پیدا شود كه اگر مال وقف را نفروشند، گمان آن برود كه آن مال یا جانی تلف شود، می توانند آن مال را بفروشند و به مصرفی كه به مقصود وقف كننده نزدیكتر است برسانند.
مسأله 2103 ـ خرید و فروش ملكی كه آنرا به دیگری اجاره داده اند اشكال ندارد، ولی استفاده آن ملك درمدت اجاره، مال مستأجر است. و اگر خریدار نداند كه آن ملك را اجاره داده اند، یا به گمان اینكه مدت اجاره كم است ملك را خریده باشد، پس از اطلاع می تواند معامله خودش را بهم بزند.
اول ـ آنكه مقدار آن با وزن یا پیمانه یا شماره و مانند اینها معلوم باشد.
دوم ـ آنكه بتوانند آنرا تحویل دهند، بنابر این فروختن اسبی كه فرار كرده صحیح نیست، ولی اگر اسبی را كه فرار كرده با چیزی كه می تواند تحویل دهد مثلاً با یك فرش بفروشد، اگر چه آن اسب پیدا نشود، معامله صحیح است.
ســوم ـ خصوصیاتی را كه در جنس و عوض هست و بواسطه آنها میل مردم به معامله فرق می كند، معین نمایند.
چهارم ـ كسی در جنس یادر عوض آن حقی نداشته باشد، پس مالی را كه انسان پیش كسی گرو گذاشته، بدون اجازه او نمی تواند بفروشد.
پنـجم ـ خود جنس را بفروشد نه منفعت آنرا، پس اگر مثلاً منفعت یك ساله خانه را بفروشد، صحیح نیست ولی چنانچه خریدار بجای پول، منفعت ملك خود را بدهد مثلاً فرشی را از كسی بخرد و عوض آن منفعت یكسال خانه خود را به او واگذار كند اشكال ندارد و احكام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
مسأله 2098 ـ جنسی را كه در شهری با وزن یا پیمانه معامله می كنند، در آن شهر انسان باید با وزن یا پیمانه بخرد، ولی می تواند همان جنس را در شهری كه با دیدن معامله می كنند، با دیدن خریداری نماید.
مسأله 2099 ـ چیزی را كه با وزن خرید و فروش می كنند با پیمانه هم می شود معامله كرد، به این صورت كه اگر مثلاً بخواهد ده من گندم بفروشد با پیمانه ای كه یك من گندم می گیرد، ده پیمانه بدهد.
مسأله 2100 ـ اگر یكی از شرطهائی كه گفته شد در معامله نباشد معامله باطل است. ولی اگر خریدار و فروشنده راضی باشند كه در مال یكدیگر تصرف كنند، تصرف آنها اشكال ندارد.
مسأله 2101 ـ معامله چیزی كه وقف شده باطل است، ولی اگر بطوری خراب شود كه نتوانند استفاده ای راكه مال برای آن وقف شده از آن ببرند، مثلاً حصیرمسجد بطوری پاره شود كه نتوانند روی آن نماز بخوانند، فروش آن اشكال ندارد، و در صورتی كه ممكن باشد، باید پول آنرا در همان مسجد به مصرفی برسانند كه به مقصود وقف كننده نزدیكتر باشد.
مسأله 2102 ـ هر گاه بین كسانی كه مال را برای آنان وقف كرده اند بطوری اختلاف پیدا شود كه اگر مال وقف را نفروشند، گمان آن برود كه آن مال یا جانی تلف شود، می توانند آن مال را بفروشند و به مصرفی كه به مقصود وقف كننده نزدیكتر است برسانند.
مسأله 2103 ـ خرید و فروش ملكی كه آنرا به دیگری اجاره داده اند اشكال ندارد، ولی استفاده آن ملك درمدت اجاره، مال مستأجر است. و اگر خریدار نداند كه آن ملك را اجاره داده اند، یا به گمان اینكه مدت اجاره كم است ملك را خریده باشد، پس از اطلاع می تواند معامله خودش را بهم بزند.